اکسیژن متر
در حال نمایش 21 نتیجه
اکسیژن محلول در آب یا DO
میزان اکسیژن محلول در آب منجر به خوش طعم و گوارا شدن آب میشود از طرف دیگر تمام موجودات زنده برای تولید مثل، رشد و … به اکسیژن نیاز دارند، به همین دلیل میزان اکسیژن در آبهای سطحی دارای اهمیت است و این پارامتر به وسیله اکسیژن متر قابل اندازهگیری است. با توجه به توضیحات فوق مشخص است که میزان اکسیژن حل شده در آب بصورت آزاد یا همان DO شاخصی برای تعیین کیفیت آب میباشد، لذا اندازهگیری میزان اکسیژن در آب در بررسیهای کیفی آب، فاضلاب و همچنین تصفیه آب بسیار کاربردی میباشد.
اکسیژن متر یا DO متر چیست؟
اندازهگیری DO یا میزان اکسیژن محلول در آب در واقع اندازهگیری میزان گاز اکسیژن آزاد موجود و محلول در آب میباشد. این اندازهگیری اغلب درون آب مورد آزمایش با فرو بردن الکترود DO درون آب و مطابق قانون هنری امکان پذیر میشود.
مقدار گاز حل شده درون یک مایع با فشار نسبی گاز متناسب است و این ضریب تناسب ثابت هنری نامیده میشود. فشار نسبی گاز در بالای مایع در واقع اندازهگیری میزان فعالیت ترمودینامیکی مولکولهای گاز است.
معمولا از واحد درصد اشباع جهت اندازهگیری میزان اکسیژن محلول در آب استفاده میشود. درصد اشباع برابر است با نسبت اکسیژن موجود در آب به ماکزیمم اکسیژنی که قابلیت انحلال در آب را در دما و فشار مشابه دارد. اما جهت بیان غلظت DO در آب میتوان از واحد میلیگرم بر لیتر و یا ppm نیز استفاده نمود. لازم به ذکر است در تجهیزاتی که با اندازهگیری میزان DO بر حسب واحد ppm و یا میلی گرم بر لیتر میپردازند، حلال همیشه آب در نظر گرفته میشود، لذا در مواردی همچون روغن و یا اسیدها که ثابت هنری آن با آب متفاوت است؛ استفاده از واحدهای ذکر شده مناسب نیست و باید از واحد درصد اشباع استفاده گردد.
انواع اکسیژن متر
- BOD متر که مخفف عبارت (Biochemical Oxygen Demand) است و به معنی اکسیژن خواهی بیو شیمیایی
- COD متر که مخفف عبارت (Chemical Oxygen Demand) است و به معنی اکسیژن خواهی شیمیایی
اکسیژن خواهی بیو شیمیایی BOD (Biochemical Oxygen Demand)
پارامتری است که مشخص کنندهی غلظت مواد ارگانیک قابل تجزیه در آب است و یا به عبارت دیگر این پارامتر نشان دهندهی نرخ مصرف اکسیژن در داخل آب است توسط میکرو ارگانیسمها است. بنابراین ناگفته پیداست اگر میزان BOD و یا اکسیژن خواهی بیوشیمیایی کم باشد نشان دهندهی پاک بودن آب مورد آزمایش و یا عدم وجود ارگانیزمهای مصرف کننده اکسیژن در آب است. در واقع با استفاده از BOD میتوان کیفیت آب و یا درجه آلودگی آب را مورد ارزیابی قرار داد.
نمونه دستگاه BOD متر پرتابل، برای اطلاعات بیشتر و خرید کنید.
اندازهگیری میزان BOD برابر است با نرخ مصرف اکسیژن به وسیله میکرو ارگانسیمهای موجود در آب در یک دمای ثابت در یک دوره زمانی مشخص است. جهت اطمینان از اینکه تمام شرایط یکسان در نظر گرفته شدهاند، مقدار کمی از میکروارگانیسمها به هر نمونه مورد آزمایش افزوده میشود. نمونهها در دمای 20 درجه و محیطی تاریک برای مدت 5 روز نگه داری میشوند. مقدار اکسیژن از دست رفته نمونهها در شروع اندازهگیری و اندازهگیری پس از 5 روز BOD5 نامیده میشود. آزمایش اکسیژن خواهی بیوشیمیایی و یا BOD در واقع یک آزمایش تجربی است که مشخص کننده میزان نسبی اکسیژن مورد نیاز برای فاضلابها، پسابها و آبهای آلوده است.
اگر میزان BOD حدود 1ppm باشد آب خالص در نظر گرفته میشود و اگر بین 1-5ppm باشد آب نسبتاً خالص فرض میشود. اما در صورتی که میزان BOD از 5ppm افزایش یابد در این صورت سلامت عمومی در خطر قرار خواهد گرفت.
اکسیژن خواهی شیمیایی COD (Chemical Oxygen Demand)
آلودگی فاضلابها به علت ورود مواد خارجی به درون آب است که به صورت معلق و یا محلول در فاضلاب وجود دارند، هر چه میزان این مواد خارجی بیشتر باشد میزان آلودگی آب بیشتر خواهد بود، از این رو است که پارامتر COD از شاخصهای اصلی سنجش میزان آلودگی فاضلاب میباشد. با توجه به این که تنوع و مقدار این موارد ورود یافته به آب بسیار گسترده میتواند باشد، امکان اندازهگیری جدای این مواد امکان پذیر نمیباشد، لذا جهت اندازهگیری میزان کل این مواد روشی غیر مستقیم پیشنهاد شده است. در این روش غیر مستقیم به اندازهگیری میزان اکسیژن مورد نیاز جهت اکسید نمودن مواد خارجی موجود در آب پرداخته خواهد شد.
نمونه دستگاه COD متر، برای اطلاعات بیشتر و خرید کلیک کنید.
همانطور که میدانیم جهت اکسید شدن مواد به مقداری اکسیژن نیاز است و به میزانی که مواد خارجی موجود بیشتر باشد، به میزان اکسیژن بیشتری نیاز خواهد بود. لذا جهت اندازهگیری میزان مواد خارجی درون آب و یا فاضلاب با استفاده از روش غیر مستقیم ذکر شده، تمام مواد موجود را اکسید میکنند و با اندازهگیری میزان اکسیژن مورد نیاز میزان مواد خارجی موجود در آب را مشخص مینمایند.
نرخ مصرف اکسیژن OUR (Oxygen Uptake Rate)
این پارامتر مشخص کننده فعالیت بیولوژیکی سیستم به لحاظ نرخ مصرف اکسیژن و یا میباشد. جهت اندازهگیری این پارامتر میزان اکسیژن مصرف شده بر حسب میلی گرم در هر لیتر آب و در زمان یک ساعت بایستی اندازهگیری و مشخص گردد.
تاثیر دما و فشار بر روی میزان DO
زمانی که دمای محلول افزایش پیدا مینماید، جنبش نسبی مولکولهای حلال نیز افزایش پیدا خواهد نمود. با افزایش جنبش مولکولها، امکان فرار گازهای موجود درون حلال نیز افزایش پیدا خواهد نمود. به همین دلیل است که قابلیت حل شدن اکسیژن در آب سرد بیشتر است نسبت به آب گرم.
کاربردهای اکسیژن متر
برای اکسیژن متر کاربردهای بسیاری را میتوان عنوان کرد. در ادامه به بررسی آنها میپردازیم:
سنجش کیفیت آب
اندازهگیری میزان اکسیژن محلول در آب یکی از پارامترهای ضروری جهت نظارت بر محیط زیست میباشد. در دریاچهها و یا رودخانههای ساکن با فاسد شدن مواد ارگانیک در آب (لاشه حیوانات و …)، سطح باکتریهای درون آب افزایش پیدا خواهد نمود. باکتریهای هوازی درون آب شروع به مصرف اکسیژن موجود در آب خواهند نمود که نتیجه آن کمبود اکسیژن مورد نیاز برای زندگی گیاهان و آبزیان موجود در آب خواهد شد.
فاضلابها
استخرهای تصفیه به وجود باتریها جهت شکشتن ترکیبات ارگانیک موجود در فاضلاب وابسته هستند. در صورتی که میزان اکسیژن محلول در آن خیلی کم شود، این باکتریها از بین خواهند رفت و شرایط جهت گندیدگی مهیا خواهد شد. لذا جهت حفاظت از این باکتریها میزان DO همواره باید کنترل و در حد مناسبی تنظیم شود.
سیستمهای آکوا کالچر (پرورش هم زمان آبزیان و گیاهان)
در این سیستمها اکسیژن جهت زندگی آبزیان و گیاهان حیاتی میباشد. لذا اندازهگیری پیوسته میزان DO در این سیستمها حیاتی میباشد.